Bez względu na to, jakie metody łagodzenia bólu porodowego zostaną wybrane, ich zadaniem jest przyniesienie ulgi rodzącej kobiecie. Efektów niektórych z nich można doświadczyć po kilku minutach, korzystnie wpływają również na komfort psychiczny.
Ból porodowy stanowi indywidualną reakcję organizmu ciężarnej kobiety i jest uwarunkowany wieloma czynnikami. Bywa nie tylko związany z postępującą fizjologią ciąży i nasilającymi się z tego powodu skurczami macicy. Na jego intensywność wpływa także stan emocjonalny kobiety. Rodzący się lęk przed dalszą częścią porodu i macierzyństwem niekorzystnie oddziałuje na somatyczne doznania i może pogarszać przebieg porodu. Zwiększa on również ryzyko późniejszych powikłań, takich jak depresja poporodowa. Łagodzenie bólu może odbywać się na drodze niefarmakologicznej lub farmakologicznej. Naturalne metody wykorzystują przede wszystkim elementy gimnastyki, fizykoterapii i masażu. Może je świadczyć położna lub też bliska rodzącej kobiecie osoba, np. partner. Wiele z nich przyszła mama może realizować samodzielnie. Niektóre metody można ze sobą łączyć, ale dobór odpowiedniego zestawu zawsze jest uwarunkowany indywidualnie i zależy m.in. od stanu zdrowia i preferencji ciężarnej.
Farmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego są natomiast wdrażane w przypadku niewystarczającej skuteczności technik naturalnych bądź też występowania wskazań medycznych do ich zastosowania. Zadaniem leków zawierających substancje aktywne o działaniu znieczulającym jest regionalne blokowanie przewodnictwa nerwowego. Mogą być one podawane w różnych formach, np. w postaci gazowej za pośrednictwem maski inhalacyjnej czy płynnej przez zastrzyk lub stały dostęp.
Niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego przyczyniają się do znacznego odczuwania ulgi. Pozwalają jednocześnie zachować świadomą kontrolę kobiety nad przebiegiem porodu, a także aktywnie w nim uczestniczyć, co dodatkowo korzystnie wpływa na komfort psychiczny przyszłej mamy. Umożliwiają one przyjście malucha na świat w sposób naturalny i bezpieczny.
Wśród niefarmakologicznych metod znajduje się m.in. TENS, czyli przezskórna stymulacja nerwów . To rodzaj elektroterapii wykorzystującej prąd o małym natężeniu i zmiennej częstotliwości, który jest doprowadzany do newralgicznych korzeni za pomocą czterech ułożonych na odcinku piersiowo-lędźwiowym elektrod. Istotą działania takiej stymulacji jest miejscowe zaburzenie przewodnictwa impulsów bólowych i zwiększenie redukcji endogennych opioidów, np. beta-endorfin. Efektem elektroterapii jest odczucie przyjemnego mrowienia o pulsującym charakterze.
Naturalną metodą na ból porodowy jest również immersja wodna . To rodzaj hydroterapii, polegający na zanurzeniu się kobiety w basenie porodowym. Zabieg dobroczynnie działa przede wszystkim na układ krążeniowo-naczyniowy. Odciąża też kręgosłup i miednicę. Sprzyja relaksacji. Immersja wodna potencjalizuje przebieg porodu. Rozluźnia okolice dna miednicy i prowokuje postęp rozwarcia ujścia szyjki macicy. Cenny jest także masaż . Wiele chwytów przyszła mama może wykonać samodzielnie, np. głaskanie brzucha, ale do opracowania pleców pomocą służy zwykle partner. Niefarmakologiczne metody obejmują też m.in. aktywność fizyczną i pozycje ułożeniowe oraz ćwiczenia oddechowe.
Farmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego obejmują różne techniki podawania środków znieczulających rodzącej kobiecie. Wśród nich znajdują się techniki analgezji regionalnej, zwanej też przewodową. Polegają one na wykonaniu blokady centralnej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa przez dokanałowe podanie leku, powodującego miejscowe przerwanie impulsacji nocyceptywnej na poziomie rdzenia kręgowego.
Wśród wykorzystywanych technik tego typu wyróżnia się m.in. znieczulenie zewnątrzoponowe , które zwykle realizowane jest w I okresie porodu przy regularnej czynności skurczowej i rozwarciu około 4–5 cm. To metoda łagodzenia bólu z dostępu lędźwiowego o charakterze ciągłym, która przynosi ulgę już po 10–20 minutach od podania pierwszej dawki. Znieczulenie zewnątrzoponowe nie tylko znosi dyskomfort, ale pozwala zachować trzeźwość i pełną świadomość podczas porodu. Farmakologiczne metody nie wymagają wsparcia metod naturalnych. Mogą być stosowane u kobiet bardzo cierpiących, którym niefarmakologiczne techniki nie przyniosły oczekiwanej ulgi, a także u pań niewspółpracujących z położną z powodu bólu. Znieczulenia przewodowe różnego rodzaju mogą zostać przeprowadzone też ze względów medycznych.
