HPV, znany również jako wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 100 odmian. Większość infekcji przebiega bezobjawowo i mija sama w ciągu kilku miesięcy. Niskoonkogenne typy HPV powodują łagodne brodawki płciowe. Z kolei wysokoonkogenne odmiany wymagają regularnej obserwacji, mogą bowiem prowadzić do nowotworu złośliwego. Sam fakt bycia nosicielem HPV nie wiąże się automatycznie z zachorowaniem na raka szyjki macicy.

Do zakażenia dochodzi zwykle podczas kontaktów seksualnych, a stosowanie prezerwatyw nie zapewnia 100% ochrony. Wirusem HPV można również zarazić się na plaży, basenie czy w saunie. Do zakażenia się może również dojść w salonie kosmetycznym, dlatego tak ważna jest prawidłowa higiena i sterylizacja narzędzi. Wirus może się aktywować w czasie silnego stresu lub tymczasowego obniżenia odporności.

Do najważniejszych czynników ryzyka zaliczamy:

• wczesną inicjację seksualną,
• dużą liczbę partnerów seksualnych,
• niestosowanie prezerwatyw,
• seks oralny,
• współistniejące choroby przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydioza, rzeżączka i opryszczka pospolita,
• palenie papierosów,
• obniżoną odporność,
• zmiany skórne lub przewlekłe infekcje intymne.

Przyszła mama zarażona wirusem HPV może się martwić, czy nie zaszkodzi to jej maleństwu. Badania pokazują, że w większości przypadków nie ma powodu do niepokoju. Lekarz monitoruje stan pacjentki, aby błyskawicznie reagować na ewentualne zmiany szyjki macicy. Co prawda, ryzyko dysplazji w ciąży jest większe, ale specjalista może odłożyć leczenie, ponieważ mogłoby się przyczynić do przedwczesnego porodu.

Wiele kobiet planujących zajście w ciążę zastanawia się, czy powinna wykonać badanie w kierunku HPV, czyli wirusa brodawczaka ludzkiego. W ten sposób chcą one sprawdzić, czy nie są nosicielkami. Jeśli jednak regularnie wykonujesz cytologię, a wyniki nie wykryły nieprawidłowych komórek szyjki macicy, nie musisz badać się w kierunku wirusa HPV. Podczas pierwszej wizyty w ciąży ginekolog pobierze wymaz z pochwy. Jeśli wynik wskazuje na nieprawidłowości, specjalista zleci dodatkowe badania, na przykład na obecność brodawczaka ludzkiego.

Infekcja HPV w pierwszych tygodniach ciąży zwiększa ryzyko poronienia, może również ograniczać rozwój płodu i doprowadzić do przedwczesnej akcji porodowej. Ryzyko przeniesienia wirusa na dziecko w czasie porodu naturalnego lub cięcia cesarskiego jest znikome, a nawet jeśli maluszek się zarazi, jego organizm powinien sobie z tym poradzić. W rzadkich przypadkach u dzieci urodzonych przez kobiety z kłykcinami kończystymi mogą pojawić się brodawki w gardle. Brodawczak krtani może spowodować niedrożność dróg oddechowych u noworodka, w związku z tym poddaje się go terapii laserowej.

Ryzyko infekcji w czasie ciąży wzrasta aż dwukrotnie. Wynika to przede wszystkim z gwałtownych zmian hormonalnych zachodzących w organizmie przyszłej mamy, jak i osłabionej odporności. Dotyczy to nie tylko nowych zakażeń HPV, lecz także aktywacji wirusa i rozwoju wcześniej wykrytych zmian.

Brodawki mogą się powiększać, rozmnażać i krwawić. Lekarz będzie regularnie monitorował ich stan. Ginekolog może wstrzymać się z zabiegiem laserowym i wymrażaniem nie tylko do porodu, ale nawet do zakończenia karmienia piersią. Jeśli jednak kłykciny kończyste są na tyle duże, że utrudniałyby akcję porodową, specjalista może usunąć je wcześniej.

Szczepionka przeciw HPV jest zalecana, ale nieobowiązkowa, dlatego NFZ jej nie refunduje. Preparat podaje się, aby uodpornić organizm na choroby wywoływane przez HPV. W ten sposób można zapobiec brodawkom narządów płciowych, zmianom przedrakowym i nowotworom szyjki macicy, sromu, odbytnicy i pochwy.

Zazwyczaj szczepienie wykonuje się u nastolatek i młodych kobiet, nie rekomenduje się go natomiast u ciężarnych. Ostatnie badania nie wskazują co prawda, żeby szczepionka wywierała negatywny wpływ na ciążę i dziecko. Nie ma jednak wystarczających dowodów na to, które potwierdzałyby tę tezę.