Zgodnie z danymi opublikowanymi w raporcie Fundacji Rodzić Po Ludzku w 2015 roku, w Polsce prawie połowa ciąż kończy się cesarskim cięciem. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że jest to poważny zabieg chirurgiczny, który wymaga rekonwalescencji oraz wiąże się z ryzykiem powikłań. Cesarka ma również wpływ na kolejne ciąże i porody. Dlatego powinno się wykonywać go wyłącznie wtedy, gdy istnieją ku temu wskazania (medyczne lub pozapołożnicze). Coraz częściej wskazuje się na korzyści płynące z VBAC, czyli rodzenia dzieci siłami natury przez kobiety, które miały wcześniej wykonane cesarskie cięcie.
VBAC to określenie na poród siłami natury, który odbył się u kobiet po cesarskim cięciu. Nazwa pochodzi od pierwszych liter angielskiego terminu: Vaginal Birth After Cesarean. Próba takiego porodu w terminologii medycznej to TOLAC (Trial of Labor After Cesarean). O chęci jego przeprowadzenia należy zawsze porozmawiać z lekarzem prowadzącym ciążę, który, rozpatrując indywidualny przypadek, rozważy wszystkie za i przeciw.
Warto pamiętać, że poród VBAC jest obarczony dużym ryzykiem. Jest on przez cały czas monitorowany przy pomocy kardiotokografii (KTG). Nadzoruje go lekarz i położna.
VBAC jest możliwy u większości ciężarnych, które wcześniej miały wykonane cesarskie cięcie. Szanse na jego powodzenie ocenia się nawet na 75%. Bardzo ważne są chęć kobiety oraz świadomość wysiłku, z jakim związany jest poród siłami natury.
VBAC można przeprowadzić również u tych kobiet, które mają za sobą dwa cesarskie cięcia. W Polsce jednak rekomendowane w takich sytuacjach jest cięcie cesarskie. Tego typu poród wiąże się z nieco wyższym ryzykiem pojawienia się powikłań. Uważa się, że można je zmniejszyć, jeżeli od poprzedniej ciąży minęło co najmniej 18 miesięcy.
Nie wszystkie kobiety mogą zostać zakwalifikowane do porodu siłami natury po cięciu cesarskim. Zaistnienie pewnych czynników powoduje, że ciężarna jest od początku przygotowywana do chirurgicznego zakończenia ciąży. Przeciwwskazania do VBAC to:
Z porodu VBAC nie może skorzystać również ta kobieta, u której stwierdzono medyczne lub pozapołożnicze wskazania do cesarskiego cięcia. Mowa przede wszystkim o chorobach ciężarnej (kardiologiczne, okulistyczne, neurologiczne lub dróg rodnych), nieprawidłowym ułożeniu dziecka, przedwczesnym odklejeniu łożyska, stanie przedrzucawkowym, bradykardii płodu lub ryzyku zgonu.
Zobacz również: Badania przed ciążą – jakie wykonać?
Poród VBAC jest związany z pewnym ryzykiem pojawienia się powikłań. Dlatego decyzję o możliwości jego przeprowadzenia zawsze podejmuje lekarz po wcześniejszym zapoznaniu się ze stanem ciężarnej i dziecka. Mimo to jest on rekomendowany przez wiele towarzystw ginekologicznych na całym świecie (m.in. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników).
Jednym z głównych powikłań porodu VBAC może być pęknięcie macicy. Charakteryzuje się ono rozejściem warstwy mięśniowej ściany tego narządu w miejscu, w którym znajduje się blizna po przebytym cięciu cesarskim (pęknięcie niepełnościenne) lub przerwaniem wszystkich warstw ścian macicy (pęknięcie pełnościenne). Jest to bardzo niebezpieczna sytuacja, która zwykle kończy się chirurgicznym zakończeniem porodu. Ryzyko pęknięcia macicy szacuje się na:
Jest ono niewielkie, więc co do zasady . W związku z tym kobiety, które chcą i mogą rodzić siłami natury po cesarskim cięciu, powinny być w tej decyzji wspierane przez personel medyczny.
Specjaliści wskazują na wiele korzyści wynikających w porodów VBAC. Wśród nich najczęściej wymienia się:
Jedną z ważnych korzyści VBAC jest możliwość przeżycia porodu naturalnego. Dla wielu kobiet ma to bardzo emocjonalne i psychologiczne znaczenie. Warto także pamiętać, że ma on pozytywny wpływ także na noworodka. Wiąże się on z mniejszym ryzykiem zaburzeń adaptacyjnych oraz daje możliwość kolonizacji dziecka fizjologiczną florą bakteryjną matki, co jest korzystne dla układu immunologicznego.
